Նա այնքան հզոր ուժ ունի, որ չի թողնում զգալ իր ֆիզիկական բացակայությունը, հենց ինքն էլ մեզ ապրեցնում է. Պարույր Հարությունյանը հերոսացել է Հադրութում
Պարույրը երկու քույրերի կրտսեր եղբայրն է: Տաթևը, որի հետ տարիքային տարբերությունը երկու տարի է, վերհիշում է, թե ինչպիսին էր եղբայրը մանկության տարիներին:
«Շատ ամաչկոտ էր, բարի, շուտ հուզվում էր: Երբ հանդեսներ էին լինում, հուզվում էր բեմի վրա: Հետագայում ընտրեց թատերական ուղին, որը չէր համընկնում իր տեսակի, իր մանկության հետ: Փոքր տարիքում իմ սերն ու ջերմությունն իր հանդեպ այլ էր, չնայած մեր տարիքային տարբերությունն այնքան էլ մեծ չէ, սակայն իրեն մշտապես որպես շատ փոքր երեխա եմ վերաբերվել: Պարույրին այնքան շատ էի սիրում, որ անգամ երազներումս տեսնում էի, թե իրեն գողանում են, հետո հետ բերում: Արթնանում էի, հասկանում, որ երազ է, և ուրախանում էի: Միշտ մեջս վախ կար, որ իրեն ինձանից պիտի տանեն: Ցավոք, իրականություն դարձավ»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Տաթևը՝ Պարույրի քույրիկը:
Նրա խոսքով, եղբայրը դպրոցում լավ չի սովորել, չնայած, որ անասելի խելացի էր: «Համարյա թե դպրոց չէր գնում, մայրիկը բարկանում էր, դասղեկը զանգահարում էր, ասում, որ չի ներկայացել դասերին: Երբ մայրիկը հարցնում էր, թե ինչու դպրոց չի գնում, պատասխանում էր՝ դպրոցում ինձ ի՞նչ են սովորեցնում: Նարնջագույն և կանաչ հանրագիտարաններն անգիր գիտեր, ամեն ինչից տեղեկացված էր: Ես ու քույրիկս մասնակցում էինք ինչ-որ դասընթացի մի նոր բան սովորելու համար, գալիս էինք տուն, պատմում, որ նաև սերտիֆիկատ պետք է ստանանք, Պարույրն ասում էր՝ մարդ էլ գնա, գումար տա, դասընթացների մասնակցի: Իր պարագայում չկար մի թեմա, ոլորտ, որից ինքը տեղյակ չլիներ»,-նշում է զրուցակիցս:
Իսկ հետո արդեն եկավ մասնագիտական ընտրության ժամանակը. «8-րդ կամ 9-րդ դասարանում էր, իր ընկերները՝ Նորայրը և Անդրանիկը, թատերական խմբակ էին հաճախում, Պարույրին նույնպես իրենց հետ տարան: Սկսեց հաճախել դասերին ու հասկացավ, որ դա իրենն է: Հետո ընդունվեց Թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտի թատրոնի ռեժիսուրայի բաժինը, ընդ որում՝ անվճար»: Ուսումն ավարտելուց հետո Պարույրը մեկնում է ժամկետային զինծառայության: 2016-2018 թթ. ծառայում է Արցախում՝ Հադրութում: «Հադրութի ամեն անկյունը գիտեր: Իր բանակային կյանքից մեզ ոչինչ չի պատմել, բայց, ինչպես հասկանում ենք, աչքի է ընկել ծառայության երկու տարվա ընթացքում: Ինքը շատ փակ էր, շատ բաներ հետագայում իմացել ենք իր ընկերներից: Զորացրվելուց հետո 2018 թ.-ի նոյեմբերից աշխատում էր Artn TV Station ընկերությունում՝ որպես «Անիի գաղտնիքը» ֆիլմի ռեժիսոր։ 2019-2020 թթ. աշխատել է «Բումբումիկ» ընկերությունում՝ որպես խաղավար։ Ցանկանում էր մանկապարտեզ բացել և միշտ շփվել փոքրիկ երեխաների հետ: Տարբերվում էր իր խելքով, մտավոր կարողություններով: Երբ իրեն հարցնում էինք, թե ինչո՞ւ է շարունակում խաղավար աշխատել, ինչո՞ւ չի փոխում աշխատանքը, իր պատասխանը մեկն էր՝ «դուք կարո՞ղ եք 30 րոպեում միանգամից 15 երեխայի ուրախացնել»։
Պարույրը պատերազմի դաշտ կամավոր է մեկնել: «Սեպտեմբերի 27-ին արթնացա, լուրերից միանգամից հասկացա, որ պատերազմ է սկսվել: Գնացի եղբորս մոտ, վստահ էի, որ լսել է պատերազմի լուրը և գնալու է: Հայրիկս, ես ու տատիկս էինք տանը, մայրիկս աշխատանքի էր: Չգիտես, թե ինչու, եղբայրս որոշել էր մեզ համար նախաճաշ պատրաստել, ինքն իմ հուշերում այդ կերպարով է՝ սրբիչն ուսին, գազօջախի մոտ կանգնած: Մոտեցա իրեն, ասացի՝ գիտե՞ս, որ պատերազմ է, քմծիծաղ տվեց, կարծես ասեր՝ եթե ես չիմանամ, էլ ո՞վ իմանա: Տանից դուրս եկան, հայրիկիս հետ նույն տեղում էին աշխատում, այն մտքով, որ այդ օրը պետք է աշխատանքի գնա, քանի որ շատ պատվերներ ուներ: Աշխատավայրում արդեն չեղարկել էր բոլոր պատվերները, ասել՝ մերոնց չասեք, հետո եկել տուն, վերցրել է պայուսակն անհրաժեշտ իրերով և, առանց մեզ հրաժեշտ տալու, գնացել: Ճանապարհից զանգահարել է ու ասել, որ պատերազմ է գնում»:
Սեպտեմբերի 27-ից մինչև հոկտեմբերի 14-ը ընտանիքը Պարույրի հետ կապի մեջ է եղել: «Եղել է Ակնայում, Ջրականում, Հադրութում: Հերոսացել է հոկտեմբերի 17-ին՝ Հադրութում, մենք այդ օրն ենք նշել, քանի որ հոկտեմբերի 15-ին և 16-ին իրեն տեսել են: Իր մարմինը մեզ են տվել 10 ամիս և չորս օր հետո: ԴՆԹ-ն այդ ժամանակ է հաստատվել: Այդ տասն ամսվա ընթացքում և մինչ օրս ինքը երազների միջոցով անընդհատ ասում է, որ հետ է գալու: Առողջական խնդիր ուներ, բայց մինչև ժամկետային զինծառայության մեկնելը Նարեկ գրքով եկեղեցում փրկվեց: Իր պատմությունն անմիջական կապ ունի այդ գրքի հետ: Երբ եղբայրս պատերազմ մեկնեց, մայրիկս Նարեկը դրեց եղբորս բարձին՝ ասելով. «Թող իր գիրքն իրեն պահի, մինչև հետ կգա»: Մինչ օրս երազների միջոցով Պարույրն ասում է, որ գիրքն իրեն պահել է, ողջ է ու հետ է գալու: Երազների միջոցով ուղղորդում է լինել նաև այնպիսի տեղերում, որտեղ երբ գնում եմ, իմանում եմ, որ Նարեկ անվանումով մատուռներ կան: Նա շատերի երազներում է հայտնվում, նաև այնպիսի մարդկանց, որոնք իմ եղբորը չեն ճանաչել: Վստահ եմ, որ մի օր ստանալու ենք մեր հարցերի պատասխանը, երբ տղաները վերադառնան: Եռաբլուրի այն հատվածում, որտեղ իմ եղբայրն է, բոլոր տղաների հարազատները սպասում են իրենց որդիների վերադարձին, նրանց ընտանիքներին տղաների մարմինները ևս մի քանի ամիս անց են փոխանցել»:
Զրույցի ընթացքում Տաթևն ասաց՝ «եթե հնարավոր է, նյութի մեջ չգրեք «Պարույրը զոհվել է, նահատակվել կամ անմահացել», այլ գրեք` հերոսացավ»: Երբ զրույցն ավարտեցինք, հասկացա, թե ինչու. չէ՞ որ ընտանիքը սպասում է որդու վերադարձին, ինչպե՞ս ասեն, թե նա զոհվել է: Հադրութում Պարույրը բավականին մեծ խմբում է եղել. «Հոկտեմբերի 14-ին պայմանավորվել են, որ պետք է վերադառնան: Քանի որ եղբայրս Հադրութում էր ծառայել, ճանապարհը հստակ իմացել է: Տղաներից մեկի հետ գծել են ճանապարհը, որ նահանջեն: Առավոտյան խումբն արթնացել է և տեսել, որ 16 հոգին չկան, այդ թվում՝ Պարույրը: Պարզվել է, որ իրենք գնացել են գրավված տարածքները: Մնացած տղաները վերադարձել են: Ստացվում է, որ ինքը փրկության ճանապարհը գտել է, բայց որոշել է հետ չգալ: Բայց մի օր կգա, մի օր հենց ինքը կտա բոլոր հարցերի պատասխանները»:
Պարույրի մասին նաև գիրք է գրվել՝ «Խենթ հայրենասերը». «Սկզբում անդրադարձ է կատարվում պատերազմին, իսկ վերջին հատվածում եղբորս հեղինակած ստեղծագործություններն են: 2013 թ.-ից նա ստեղծագործել է: Այն ժամանակ, երբ ընթերցում էինք իր գործերը, դրանց իմաստը չէինք հասկանում, հիմա, երբ կարդում ենք, հասկանում ենք, որ ամեն ինչ գրվել է այս օրերի մասին, նա ամեն ինչ շատ ավելի շուտ է հասկացել, քան մենք: Այսօր ապրում ենք այն, ինչ նա գրել է իր տողերում: Այդ գրքից նվիրել եմ ընկերներիս, բոլորն ասում են՝ մեր ամեն օրը սկսվում է գրքին նայելով, դրան ձեռք տալով, որպեսզի օրը հաջող անցնի: Հայտնվում է անծանոթների երազներում, ուժ տալիս նրանց, որ հաղթահարեն բարդ օրերը»: Հիմա Պարույրի ուղարկած նշաններն ու նրան երազում տեսնելը ուժ է տալիս ընտանիքին առաջ շարժվել: Տաթևն ասում է՝ երբեք չեն մտածել, որ կարող են առանց Պարույրի ապրել:
«Միշտ բոլորին ասում եմ՝ ամենաշատը ես իմ եղբորն եմ սիրել ու սիրում, ինքը բարության մարմնացում էր, մի ուրիշ աշխարհ, նրա նման երկրորդը չկա: Երբեք որևէ առիթով չենք վիճել: Երբ իրենից լուր չունեինք, չէի պատկերացնում, թե ինչպես ենք կարողանալու առանց իրեն ապրել: Ամեն անգամ, երբ տխրում ենք, մի նշան է տալիս կամ երազում գալիս, փաթաթվում, գրկում, մեզ ուշքի բերում, մի բառ ասում ու նորից գնում: Նա այնքան հզոր ուժ ունի, որ չի թողնում զգալ իր ֆիզիկական բացակայությունը, ինքն ամենուր է: Հենց ինքն էլ մեզ ապրեցնում է»:
Հ. Գ. - Պարույր Հարությունյանը Արցախի նախագահի հրամանագրով հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական ծառայություն» մեդալով:
